فیوز مینیاتوری چیست؟

فیوز مینیاتوری

فیوز مینیاتوری نسبت به جریان غیر مجاز و اتصال کوتاه واکنش نشان داده و جریان برق را قطع می کند.

جریان در انواع فیوز مینیاتوری

اگر بخواهیم چگونگی حفاظت مدار الکتریکی توسط کلید مینیاتوری را مورد بررسی قرار دهیم، می توان گفت برای انجام این عملکرد دو مکانیزم تعبیه شده است:

فیوز مینیاتوری خانگی چند آمپر است؟

همانطور که اشاره شد آمپراژ فیوز باید از جریان احتمالی تولیدی در زمان اتصال کوتاه در مدار بیشتر باشد، در غیر این صورت احتمال ایجاد خسارات سنگین وجود دارد.

بنابراین انتخاب فیوز مناسب حائز اهمیت است. بنابراین جهت انتخاب آمپراژ مناسب ابتدا باید حداکثر جریان احتمالی در دمای 25 درجه سانتی گراد را بدانیم

و سپس فیوزی را انتخاب کنیم که از مقدار حداکثر جریان عبوری در مدار حداقل %135ظرفیت بالاتری داشته باشد.

علاوه بر این در انتخاب فیوز مناسب برای کاربردهای خانگی و غیره سطح مقطع سیم را نیز باید در نظر گرفت که در ادامه به آن اشاره می کنیم:

۱۰ آمپر: صرفا مجاز به استفاده در خطوط روشنایی هستند و برای سطح مقطع 1.5 مورد استفاده قرار می گیرند.

۱۶ امپر: سطح مقطع سیم مناسب برای این نوع فیوز مینیاتوری 2.5 بوده و کارایی آن اغلب در پریز های برق است و اصطلاحا فیوز مینیاتوری پریز نامیده می شوند.

این فیوز برای خطوط روشنایی مناسب نمی باشند.

۲۵ آمپر: این فیوز برای پریز و خطوط روشنایی نیستند و کاربردشان در ورودی ساختمان هاست. سطح مقطع سیم مناسب برای آن 4 میلی متر می‌باشد.

۳۲ آمپر: این نوع فیوز بر خلاف انواع قبل بیشتر استفاده ی صنعتی دارد تا خانگی و در صورت استفاده ی خانگی تاثیری درمدار نخواهد داشت.

سطح مقطع سیم مجاز ۶ میلی متر می‌باشد. این نوع فیوز برای وسایل برقی پر مصرف مثل کولر گازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع فیوز مینیاتوری از لحاظ سرعت عملکرد

فیوزهای ساختمان از لحاظ سرعت عملکرد به دو نوع تندکار و کندکار تقسیم بندی می شوند.

کندکار

کندکار یکی از انواع فیوز مینیاتوری است که واکنش ملایم تری نسبت به عبور جریان غیر مجاز و بار اضافه از خود نشان می دهند.

علی رغم اینکه این نوع فیوز نسبت به سایر انواع، در برابر جریان بیش از حد ،دیرتر قطع می شود اما نسبت به جریان اتصال کوتاه واکنش لحظه ای و آنی دارد.

فیوزهای کندکار را در استاندارد VDE با علامت G نشان می دادند و گاها نوع g خوانده می شد اما امروزه در استاندارد IEC با حرف C مشخص می شود.

تندکار

فیوزها تندکار بیشتر در مصارف روشنایی مورد استفاده قرار می گیرند و در مدت زمان بسیار کوتاه تری نسبت به فیوز کندکار مدار را قطع می کنند.

در استاندارد VDE حرف L نشان دهنده فیوز تندکار است که اکنون در استاندارد IEC با حرف B نشان داده می شود.

انواع فیوز مینیاتوری بر اساس تیپ

یکی دیگر از مشخصات مهم در انواع فیوز مینیاتوری تیپ یا کلای فیوز است که متناسب با جریان عبوری برای مصارف مختلف متفاوت هستند.

در زیر به چند مورد از متداول ترین تیپ های آن می پردازیم.

تیپ A

تیپA بیشتر کاربرد آزمایشگاهی دارد در برابر جریان های 2 تا 3 برابر بیشتر از جریان نامی مدار را قطع می کنند.

این نوع فیوز به دلیل حساسیت و دقت بالا در لوازم و موارد که به دقت بالایی نیاز است مانند نیمه هادی ها، دستگاه های اندازه گیری و آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد.

تیپ B

این نوع در اضافه بار 3 تا 5 برابر جریان نامی مدار را قطع می کند و مناسب مدارهای روشنایی و پریزهای معمولی خانگی است به همین دلیل که به فیوز مینیاتوری خانگی نیز شناخته می شود. نوع B در دسته ی فیوزهای تندکار قرار می گیرد چرا که عکس العمل سریعی نسبت به قطع جریان برق دارد.

تیپ C

این نوع تیپ بیشتر برای موتور کولر های گازی یا پمپ های آب خانگی و همچنین موارد صنعتی کاربرد دارند.

در واقع این نوع به فیوز مینیاتوری موتوری معروف است جهت راه اندازی موتورهای با توان کم که جریان راه اندازی بالایی ندارند، مورد استفاده قرار می گیرند.

نوع c در صورتی که جریان اضافه‌بار بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی در زمان معین باشد جریان را در مدار قطع می‌کنند.

از آنجا که زمان قطع تیپ C از فیوز مینیاتوری تیپ B بیشتر به کندکار نیز شناخته می شوند.

تیپ D

موارد استفاده ی نوع D، اغلب مصارف صنعتی خاص مانند مولدهای اشعه ایکس یا بانک های خازنی، ترانسفورماتورها و همچنین در موتورهایی که جریان راه اندازی بالایی دارند، می باشد.

این تیپ معروف به فیوز مینیاتوری صنعتی یا ترانسفورماتوری در صورتی که جریان اضافه‌بار بین ۱۰ تا ۱۴ برابر جریان اسمی در زمان مشخص باشد، منجر به قطعی مدار می شود.

این تیپ نسبت به سایر انواع دیگر، زمان قطع بیشتری دارد.

تیپ K

این نوع نسبت به سایر انواع فیوز مینیاتوری در برابر اضافه بار کمتری سریع مدار را قطع می کند.

در واقع در صورتی که بار اضافه به مدار تحمیل شود، موتور را خاموش می کند به همین دلیل برای مورتوهای تحت بار مناسب می باشند.

امادر موارد اتصال کوتاه قطع این نوع K بین نوع C وD می باشد.

تیپ Z

این نوع توانایی تحمل حدوداً 2 الی 3 برابر جریان نامی را دارد.

بنابراین در برابر اتصال کوتاه حساسیت بالایی داشته و در صورت عبور جریان اضافه به سرعت مدار را قطع می کند.

این نوع فیوز سرعت عملکرد بسیار بالایی نسبت به سایرین دارد و در کمتر از 0.1 ثاینه فرمان قطع را می دهد.

به دلیل ویژگی های این فیوز در مدارهای با حساسیت زیاد و نیمه هادی ها استفاده می شود.

به طور کلی فیوزهای مینیاتوری نوع A، K و Z زمان قطع کوتاهتری نسبت به فیوزهای مینیاتوری نوع B، C و Dدارند و به دلیل سرعت عمل بالاتر برای مدارهای حساس تر مناسب هستند.

انواع فیوز مینیاتوری با توجه به تعداد پل

تقسیم بندی دیگر بر اساس فاز و تعداد پل آن می باشد. این دسته بندی شامل گروه هایی که در ذیل اشاره می کنیم، می شوند:

فیوز مینیاتوری تک پل، مناسب برای برق تک فاز در جعبه فیوز.
دو پل، قابلیت اتصال به سیم فاز و نول را دارد.
سه پل، برای اتصال به برق سه فاز و بدون سیم نول
سه پل، با قابلیت اتصال به برق سه فاز و دارای سیم نول
فیوز مینیاتوری چهار پل، مشابه با فیوز مینیاتوری سه پل که دارای پل اضافه تر برای محافظت از نول است.

از میان انواع فیوزهای نام برده، فیوزهای نوع B و C از نوع تک فاز و یا سه فاز می باشند و برای استفاده در مصارف خانگی، مسکونی و اداری مناسبند.

برای تشخیص اضافه بار فلز بیمتال در اثر عبور جریان بیش از جریان نامی، گرم شده و خم می‌گردد که باعث عمل کنتاکت فیوز مینیاتوری شده و مدار را قطع می‌کند.
جریان اتصال کوتاه به‌وسیله سیم‌پیچی که دارای تعداد دور کم و با قطر زیاد است به‌صورت مغناطیسی تشخیص داده ‌شده و فیوز مینیاتوری قطع می شود.

قبل از اینکه به بررسی انواع فیوز مینیاتوری بپردازیم نیاز است تا کمی درباره ی شاخص های اصلی آن اطلاعاتی داشته باشیم. یکی از این پارامترها، جریان فیوز مینیاتوری است که به دو نوع جریان لحظه ای و جریان نامی تقسیم می گردد.

منظور از جریان لحظه ای مقدار جریانی است که در مدت زمان کمتر از یک ثانیه عبور کرده و فیوز قابلیت تحمل آن را دارد. این جریان روی فیوز ها درج می شود که معمولا اعدادی مانند 6000 یا 3000 می باشد.
جریان اسمی یا جریان نامی در واقع حداکثر جریانی است که فیوز مینیاتوری می تواند را از خود عبور دهد و اگر مقدار جریان بیشتر از آن در از فیور عبور کنده، فیوز عمل کرده و مدار را قطع می کند.

آشنایی با مشخصات انواع فیوز مینیاتوری

فیوز مینیاتوری انواع مختلفی دارد که شناخت این دسته بندی ها در انتخاب فیوز مینیاتوری متناسب با کاربرد مد نظر ما کمک کننده است.

اگر یک فیوز مینیاتوری در دست بگیرید روی آن علائم مختلفی را مشاهده می کنید که در واقع از مشخصات فیوز هستند از قبیل:

نوع کلاس فیوز: B, A، C، D، K و یا Z

حداکثر جریان: 6، 10، 16، 20، 25، 32 آمپر و…

انواع فیوز مینیاتوری برحسب آمپر

فیوزهای مینیاتوری در رنج های مختلف جریان از 1 آمپر تا 125 آمپر عرضه می شوند که استفاده از آن در مدارهای هوشمند لازم می باشد.

این فیوزها در مصارف خانگی یا صنعتی برای حفاظت از شبکه ولتاژ، کابل،ترانس، موتورها و … مورد استفاده قرار می گیرند.

نکته ای که انتخاب انواع فیوز مینیاتوری می بایست مورد توجه قرار گیرد این است که آمپر فیوز از جریان مصرفی و مورد نیاز دستگاه بالاتر باشد.

چرا که فیوز مینیاتوری قادر است جریان های اضافه تر از جریان مصرفی را قطع کند و اگر آمپر فیوز با جریان مصرفی برابر باشد، فیوز می پرد.

در ادامه رنج استاندارد انواع فیوز مینیاتوری برحسب آمپر عرضه شده در بازار را ملاحظه می کنید:

۲ آمپر
۶ آمپر
۱۰ آمپر
۱۶ آمپر
۲۰ آمپر
۲۵ آمپر
۳۲ آمپر
50 آمپر
63 آمپر
80 آمپر
100 آمپر
125 آمپر